Auteur: Jose Kramer
Broeden zonder vocht
In de afgelopen jaren kwam ik er achter dat Orpingtonkuikens vaak niet uitkomen omdat ze ‘verdronken’ zijn in het ei. Als ik hun bekjes open deed zag ik daarin allemaal vocht. Vervolgens kreeg ik van een zeer ervaren fokker uit UK ( Steve Massenhoven ) de tip om zonder vocht te gaan broeden. Ik vond het doodeng maar toen ik het probeerde was het resultaat dat alle kuikens uitkwamen!
Sindsdien broed ik zonder vocht. Maar er zijn nog meer zaken die ik compleet anders doe dan volgens de regeltjes zou moeten. Omdat ik hier vaak vragen over krijg, heb ik besloten er een pagina over te schrijven.
Beschrijving broedmethode
Ik broed met de King Suro van RCom, waar ik inmiddels 4 exemplaren van heb. Maar wat je ook kunt doen is 1 grotere goedkope vlakbroeder kopen en 1 King Suro. De King Suro gebruik je sowieso voor de uitkomst, omdat deze zeer gemakkelijk te reinigen is. De vlakbroeder ( die veel minder makkelijk te reinigen is ) gebruik je enkel voor het bebroeden maar niet voor het uitkomen van de eieren. Dit is natuurlijk enkel aan de orde als je grotere aantallen wilt inleggen, dus grotere aantallen kuikens wilt fokken.
Leg een dubbele laag keukenpapier op de bodem ( en verwijder de sponsbodem die er standaard bij zit: vies en onhygienisch ding )
Twee keer per week kleinere aantallen inleggen i.p.v. in een keer een groter aantal
Ik leg gedurende een periode 2x per week eieren in, meestal op woensdag en in het weekend. Het liefst maximaal 10 tot 12 eieren. Op die manier komen er iedere keer maar maximaal 10-12 kuikens uit en heb je veel minder kans op kuikens die verdrinken in het ei. Want ieder kuiken dat uitkomt laat de vochtigheid in de machine stijgen naar 70% vochtigheid. Hoe meer eieren in dezelfde machine, hoe groter de kans dat er kuikens niet uit zullen komen, want ieder kuiken wat nog uit moet komen krijgt iedere keer die 70% vochtigheid te verduren.
Maar er is nog een voordeel van 2x per week inleggen, namelijk dat de eieren zo vers mogelijk zijn en dus de grootste kiemkracht hebben. En nog een ander voordeel is dat je de kuikens die 3 dagen later uitkomen, bij de groep die al 3 dagen oud is kunt zetten en deze de jonkies ‘opleiden’. Maar later meer hierover.
Eieren verzamelen
Is een ei besmeurd met vuil en poep, was hem dan onder de kraan en poets het vuil eraf. Dat dit niet zou mogen, is lariekoek.
Ik noteer altijd bovenop het ei de naam van de hen die het ei heeft gelegd + de datum dat het ei gelegd is. Als de eieren in de broedmachine gaan, dan schrijf ik aan de zijkant van het ei aan 3 zijden de datum van inleg, zodat ik altijd heel makkelijk de datum van inleg kan zien.
Noteer aan 3 zijden de datum van inleg
Vervolgens schouw ik de eieren precies na 24 uur. Na 24 uur is er namelijk een embryo-ontwikkeling die resulteert in een heel klein rood cirkeltje van zo’n 3mm die, wanneer je het ei boven de schouwlamp beweegt, heel duidelijk zichtbaar is. Als je zo’n bolletje ziet dan is het ei bevrucht! Zie je geen bolletje, zet dan met een potlood een vraagteken op het ei. Schouw de eieren vervolgens nog een keer wanneer ze 3 dagen of 5 dagen bebroed zijn. Het is dan echt heel duidelijk te zien welke er bevrucht zijn. Gooi de niet-bevruchte eieren weg of kook ze en maak er eierstamppot van voor de kippen ( eieren hardkoken en dan met een stamper kapot stampen en voeren aan de kippen, ze zijn er DOL op! ).
Op een notitieblaadje noteer ik de datum van inleg met daarachter de datum van uitkomst. Bij de broedmachines ligt dus altijd een lijstje zoals dit:
Inleg: Uitkomst:
1-5 => 22-5
4-5 => 25-5
8-5 => 29-5
Etc.
Als er eieren uit moeten gaan komen dan zorg ik minimaal 24 uur vantevoren dat er in de uitkomstmachine enkel eieren liggen die uit moeten komen. Zijn dat meer dan 12 eieren? Dan verdeel ik ze over 2 King-Suro’s. Dit i.v.m. elk kuiken wat nog uit moet komen en het feit dat ik wil voorkomen dat er kuikens ‘verdrinken’ in het ei. Je kunt de broedmachines gewoon in de wieg laten zitten. Orpingtonkuikens kunnen die stimulatie namelijk goed gebruiken. In het geval van natuurbroed zorgt de kloek dat de kuikens gestimuleerd worden door te bewegen en door geluiden te maken. Ik tik daarom regelmatig even tegen de kap van de broedmachine waarop het kuiken in het aangepikte ei direct zal reageren door te piepen.
Zodra een kuiken is uitgepikt, haal ik hem uit de machine. Dit om twee redenen: het kuiken piept constant en laat duidelijk merken dat het ’t niet naar zijn zin heeft in de machine, maar ook omdat het natte kuiken de luchtvochtigheid laat stijgen naar 70 en er dus gevaar bestaat dat de kuikens in de nog-niet-aangepikte eieren zullen verdrinken door de hoge luchtvochtigheid.

Haal een uitgepikt kuiken z.s.m. uit de machine en zet hem in het uitkomsthok
Vervolgens breng ik een vleugelmerk aan en noteer in mijn boekje het nummer van het kuiken plus uit welke ouders hij komt en indien van toepassing overige bijzonderheden ( bijvoorbeeld: harde pieperd; is meestal een haan ).
Is de navel van het kuiken nog niet helemaal dicht en komt er nog wat bloed vanaf e.d.? Knip dan een pleister en plak die erover heen. Zo voorkom je tevens dat andere kuikens eraan kunnen gaan pikken. De pleister kun je meestal al na zo’n 2 uur verwijderen.
Zet het uitgekomen kuiken in het ‘uitkomsthok’. Een uitkomsthok hoeft geen groot hok te zijn, maar is een hok met een warmtelamp en zilverzand op de bodem (om spreidpoten te voorkomen) en heeft genoeg ruimte waarbij de kuikens van de lamp weg kunnen als zij het te warm hebben. Ook is de ruimte voorzien van een drinkwaterflesje en een laag bakje voer.
Ieder kuiken wat uitkomt, doe ik een vleugelmerk aan en plaats ik in de uitkomstkooi. Na een paar uur strooi ik enkele bevroren meelwormen in de kooi zodat ze alvast kunnen leren wat lekker en gezond is.
Kuikens die net zijn uitgekomen staan heel wankel op hun pootjes en slapen heel veel en lopen nauwelijks rond.
Na ongeveer 24 uur beginnen de kuikens zodanig actief te worden, dat ze duidelijk meer ruimte nodig hebben. Ze beginnen dan te rennen en schijnbewegingen te maken en doen zelfs soms wat ‘vliegoefeningen’. Ik verplaats hen dan naar hok 2, het hok op de begane grond, waar ze veel meer ruimte hebben en waar ze ook naar buiten kunnen ( de opening naar buiten houd ik de eerste dagen dicht tenzij het erg lekker weer is ).
Vanaf dag 2 voer ik de kuikens ongeveer 5x per dag een klein handje meelwormen en ook knip ik dagelijks wat groen voor ze in kleine stukjes of rasp ik winterpeen voor ze. Jong geleerd is oud gedaan! Dus zorg dat je je kuikens van begin af aan al leert om gezonde dingen te eten!
In de kuikenhokken maak ik gebruik van drinkflessen met drinknippels welke in hoogte verstelbaar zijn. Deze zijn helaas niet meer verkrijgbaar via www.broedmij.nl omdat Olba besloten heeft niet langer aan particulieren te leveren maar enkel B2B. Gelukkig zijn de artikelen wel volop verkrijgbaar in Nederland en België:
Drinknippelhouders haaks incl nippel zijn te bestellen via: https://shop.dierenspecialist.nl/losse-drinknippel-haaks-zwartwit-p-455.html
Maar ook via Kleinveeservice te bestellen: https://www.kleinveeservice.nl/verlengstuk-haaks-zonder-nippel.html:
En ook zijn er drinkfleshouders verkrijgbaar: https://www.kleinveeservice.nl/houder-voor-drinkfles.html
Hierbij een voorbeeld van de vierkante drinkfles, alleen heeft die een konijnendrinknippel ( maar daar drinken de kippen ook goed van hoor ): https://www.kleinveeservice.nl/drinkfles-konijn.html
De drinkemmer van 12 liter met 3 nippels is ook erg fijn om er bij te hebben voor als de kuikens iets groter worden of wanneer je een grotere groep kuikens hebt en zo’n emmer in de stal kunt ophangen (Verkrijgbaar bij Junai: https://www.junai.nl/junai-drinkemmer-12l-met-nippels.html ):
Het enige wat ik hier zo jammer aan vindt, is dat het drinkwater nog steeds heel snel opwarmt. Ik heb vorig jaar heel veel berichten gestuurd aan Olba om hen te stimuleren koelbox-flessen te gaan maken en de directeur heeft meerdere malen beloofd te komen kijken, maar helaas is het nooit ten uitvoer gebracht. Jammer!
Maar waar ik eigenlijk nog veel enthousiaster over ben, is de drinknippels die ik gemonteerd heb in koelboxen.

Drinknippels gemonteerd in een 30-liter koelbox zorgen ervoor dat de opgroeiende en volwassen kippen ten alle tijde over schoon en koud drinkwater beschikken!

Drinknippels gemonteerd in mini-koelboxen zorgen ervoor dat je kuikens van kleins af aan altijd over schoon en koud drinkwater beschikken!
Zowel de kuikens als de volwassen kippen drinken hier volop van ( zelfs in de winter tot ongeveer -2 graden: als het echt hard gaat vriezen haal ik ze weg ) en het werkt geweldig! Ze hebben ten alle tijde de beschikking over koud en schoon drinkwater! En aan het water voeg ik Oregano HG toe ( zowel bij de kuikens als bij de volwassen dieren ).
Tegenwoordig bestel ik ook drinknippels en andere onderdelen voor het drinkwatersysteem via Aliexpress:
Oregano HG is verkrijgbaar bij de Mercatorgroep: https://mercator-groep.nl/product/darm-gezondheid-blackhead/

Van het begin af aan Oregano HG toevoegen aan het drinkwater ( zowel bij kuikens als oudere dieren ) bevordert een goede darmwerking!